tekið af mbl.is
Í Kaupmannahöfn er nýr dansk-íslenskur mótorhjólaframleiðandi að brjótast fram á sjónarsviðið. Fyrirtækið hefur látið lítið fyrir sér fara og áherslan verið á þróun nýrrar tegundar mótorhjóla. Eftir þrjú ár af hönnun og prófunum er núna stefnt að því að hefja sölu á fyrstu hjólunum frá Fenris Motorcycles árið 2019.
Bjarni Freyr Guðmundsson stofnaði Fenris með Jesper Vind. „Ég útskrifaðist með mastersgráðu frá DTU í Kaupmannahöfn árið 2011 og vann í framhaldinu heima á Íslandi í orkugeiranum, en fór fljótlega aftur út til Danmerkur til að athuga tækifærin í rafmagnsfarartækjabransanum. Ég kynntist Jesper á þessum tíma og fljótlega urðum við sammála um að mjög áhugaverðir hlutir væru að gerast á sviði rafmagnsmótorhjóla, og framþróunin á milli ára of mikil til að hunsa.“
Þeir Bjarni og Jesper stofnuðu fyrst fyrirtækið Future Electric árið 2012 með það að markmiði að búa til keppnismótorhjól sem nota mætti til að þróa tæknina áfram. „Við sáum tækifæri í því að þróa betra aflkerfi og stýrikerfi og gátum notað kappakstursumhverfið til að bera okkur saman við aðra sem eru að fást við svipaða hluti.“
Eftir keppnistímabilið 2014 ákváðu þeir félagar að breyta um stefnu. Þá hafði þeim Bjarna og Jesper orðið mikið ágengt hvað snerti tæknilegu hliðina og orðið tímabært að huga að fjöldaframleiðslu á rafmagnsmótorhjólum fyrir almennan markað. „Á þessum tíma höfðum við verið að skoða tæknina og hvar mörk hennar lágu, við sáum fram á að geta náð bensínhjólum á fáeinum árum.“
Fyrirtækið tók upp Fenrisnafnið í nóvember. Bjarni segir nafnið innblásið af þeim framförum í hraða og krafti sem séu að eiga sér stað í þróum rafmagnsmótorhjóla. „Fenrir var fyrst aðeins lítill úlfur sem guðirnir áttu, en hann óx og óx þar til hann var svo stór og sterkur að enginn gat hamið hann. Í dag er eitt stærsta verkefni okkar að hemja kraft hjólsins og gefa ökumanni fullt vald á því.“
Stefnt á 4.000 hjól á ári
Sem keppnislið fjármögnuðu frumkvöðlarnir verkefnið úr eigin vasa en í byrjun 2015 fékk fyrirtækið danska og austurríska fjárfesta til liðs við sig. „Það gerði okkur kleift að auka umsvifin töluvert, og í byrjun næsta árs munum við vinna að því að bæta við okkur enn meiri mannskap.“
Bjarni segir Fenris Motorcycles komið á þann stað í dag að tæknin sé tilbúin og síðustu prófanir verði gerðar á mótornum í desember og janúar. „Næsta árið munum við vinna jöfnum höndum að því að bæta tæknina og hanna útlit hjólanna og má vænta þess að eftir ár eða svo verði komin góð mynd á vöru sem færi á markað árið 2019. Það ár hyggjumst við framleiða 500 hjól, og ættum auðveldlega að geta náð framleiðslugetunni upp í 4.000 hjól á ári á innan við fimm árum eftir að framleiðsla hefst.“ Segir Bjarni að mótorhjólin frá Fenris ættu að verða á svipuðu verði og sambærileg bensínmótorhjól.
Láréttir gafflar
En hver er áskorunin við að smíða rafmagnsmótorhjól? Er þetta spurning um eitthvað meira en að skipta út vél fyrir rafhlöðu? Bjarni segir Fenris hafa þurft að yfirstíga margs konar hindranir, og er sú fyrsta að koma allri tækninni fyrir. „Fyrsta mótorhjól okkar var byggt á rammann af gamalli Hondu og komumst við fljótt að því að það væri alls ekki besta leiðin til að smíða rafmagnsmótorhjól. Við þurftum að fórna mikilli getu og krafti til að koma rafmagnstækninni fyrir í ramma sem var búinn til fyrir eitthvað allt annað. Varð því úr að þróa nýtt stell, sérstaklega sniðið að rafmagnsmótornum.“
Fenris fer þá leið að sleppa því að láta gaffal liggja beint úr stýrinu niður í framhjólið. Þess í stað liggja fram- og afturgaflarnir báðir lárétt út frá rafmótor sem komið er fyrir neðarlega og aftarlega á hjólinu. Allir aðrir hlutar hjólsins hvíla ofan á þessum ramma, sem tryggir að auðvelt er að koma rafhlöðum fyrir, enda þarf ekki að pakka þeim inn í þröngt sniðna grind. Þýskt samstarfsfyrirtæki smíðar sjálfan rafmótorinn og einnig framleiða samstarfsaðilar rafhlöðurnar og stýrikerfi Fenris. „Við komumst mjög snemma að því að við gátum ekki gripið til einhverrar tilbúinnar lausnar og þurfti að hanna sérlausnir fyrir alla hluta hjólsins. Til dæmis er rafhlöðupakkinn allt öðruvísi en í rafmagnsbílum.“
Betri stjórn í hemlun
Að hafa stýrið ekki beintengt við framgaffalinn á meðal annars að bæta stjórn á hjólinu þegar hemlað er snögglega. „Á venjulegu hjóli getur hröð hemlun orðið til þess að „klára“ fjöðrunina í framhjólinu. Við þetta fer höggið af bremsuninni beint upp í handleggi ökumanns og hætt við að hann hafi þá minni stjórn á hjólinu,“ segir Bjarni, en í framöxlinum er svokölluð „hub center“-stýring sem snýr öxlinum í samræmi við snúning stýrisins.
Það hvernig öxlum og innvolsi er komið fyrir veitir hönnuðum Fenris mikið frelsi: „Þetta þýðir að um leið og við höfum sett fyrsta mótorhjólið í fjöldaframleiðslu getum við strax byrjað á því næsta og notað þennan sama grunn, og lítill vandi að t.d. hækka eða lækka sætið eða færa til stýrið án þess að þurfa að gera verulegar breytingar á mekaníska hluta hjólsins.“
Ná stjórn á kraftinum
Hugbúnaðurinn skiptir miklu máli þegar rafmagnsfarartæki eiga í hlut. Bæði þarf að vakta rafhlöðurnar vel og tryggja að þær vinni innan marka sem hámarkar endingu þeirra, en líka að sækja aflið með þeim hætti að ökumanni sé ekki stefnt í hættu. „Þeir sem prófað hafa kraftmikla rafmagnsbíla vita að snúningsátakið úr rafmagnsmótor getur verið gríðarlegt. Við komum fyrir skynjurum sem nema hvernig hjólið liggur og notum hugbúnað sem kemur í veg fyrir að öll 150 kílóvöttin eða 200 hestöflin úr vélinni láti hjólið prjóna yfir sig. Getur notandi hjólsins stillt hversu mikið hugbúnaðurinn grípur inn í, þannig að tölvan leyfi að framhjólið rísi upp um 0° og upp í allt að 40°,“ segir Bjarni og bætir við að hámarkshraði fyrsta Fenris-hjólsins verði yfir 300 km/klst. og hröðunin upp í 100 km/klst. undir þremur sekúndum, eða svipuð og hjá Ducati Panigale 1199.
Tómlegur markaður
Enn sem komið eru fáir keppinautar sem Fenris þarf að hafa áhyggjur af, og þeir fáu sem framleiða öflug rafmagnsmótorhjól í dag anna ekki eftirspurn. „Stóru hefðbundnu mótorhjólframleiðendurnir eru ekki líklegir til að fara inn á þennan markað því takmarkað framboð á rafhlöðum þýðir að ekki væri fjárhagslega hagkvæmt fyrir t.d. Honda eða BMW að ætla að fjöldaframleiða rafmagnshjól.“
„Eins og reið býfluga
Rétt eins og rafmagnsbílar hafa ákveðna kosti og galla hafa rafmagnsmótorhjól bæði sína styrkleika og veikleika. Bjarni segir hjólin frá Fenris hafa þann eiginleika að vera með krafta í kögglum en henta samt vel til notkunar í innanbæjarumferð. „Gallinn við þau hraðskreiðu hjól sem við berum okkur saman við er að þau geta verið óþjál í þungri umferð og ekki skemmtilegt að vera stöðugt að berjast við kúplinguna í daglegum akstri. Þetta eru hjól sem njóta sín ekki að fullu fyrr en komið er út fyrir borgarmörkin. Rafmagnsmótorhjólið er mun fjölhæfara, og jafngott til notkunar í skrykkjóttri borgarumferð og úti á hraðbrautunum. Notandinn getur líka dempað niður aflið í rafmagnsmótornum til að laga hjólið að hægfara umferð, eða til að byggja upp hugrekki áður en allir kraftar hjólsins eru leystir úr læðingi.“
Áætlað er að staðlað drægi fyrstu mótorhjólanna frá Fenris verði 250 km en nær 190 km ef miðað er við dæmigerða notkun. „Tveir hleðslumöguleikar eru í boði; annars vegar að nota innbyggt hleðslutæki sem stungið er ísamband heima eða annars staðar þar sem komast má í innstungu, eða að tengja mótorhjólið við hraðhleðslustöð þar sem tekur um 45 mínútur að fullhlaða hjólið.“
Bjarni segir marga spyrja hvort rafmagnshjólin hljómi fallega, og hvort missir sé af drununum úr bensínvélinni. „Það heyrist töluvert í hjólinu og nokkuð fallegur hvinur frá rafmagnsmótornum og keðjunum sem hefur verið líkt við reiða býflugu. Við skiljum vel þá sem hafa áhyggjur af hljóðleysi rafmagnsfarartækja, og það heyrist lítið þegar hjólið stendur í stað. En þegar ekið er af stað heyrist vel í krafti raforkunnar, og þú heyrir í vélinni hversu hratt þú ferð.“